Ҫӗмӗрле районӗнчи Юманай ял тӑрӑхн территорийӗнче пурӑнакансем хуҫасӑр йытӑсен вӗшле йытӑсемпе аптӑрасах ҫитнӗ.
Ял ҫыннисен нуши республикӑри массӑллӑ информаци хатӗрӗсене те ҫитнӗ. Унтисем хыпарланине кура вырӑнти прокуратура та ял ҫыннисен нуши пирки пӗлнӗ. Пӗлнӗ ҫеҫ мар, тӗрӗслев пуҫарнӑ. Надзор органӗ пуҫарнипе яваплисемпе канашлу ирттернӗ. Унта ял тӑрӑхӗн специалисчӗсене, шалти ӗҫсен пайӗн специалисчӗсене тата ыттисене йыхравланӑ. Юманай ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхне тивӗҫлӗ мера йышӑнмалли ҫинчен асӑрхаттарса хут ҫырса панӑ.
Ҫавӑн хыҫҫӑн лав вырӑнтан тинех хускалнӑ. Чӑваш Ен прокуратурин пресс-службинче пӗлтернӗ тӑрӑх, Юманай ял тӑрӑхӗнче чӳк уйӑхӗн 13-мӗшӗнче хуҫасӑр виҫӗ йытта тытнӑ. Надзор органӗ хуҫасӑр йытӑсен ыйтӑвне малашне те тӗрӗслесе тӑма шантарать.
Ҫӗмӗрле районӗнчи Юманай ял тӑрӑхн территорийӗнче пурӑнакансем хуҫасӑр йытӑсен вӗшле йытӑсемпе аптӑрасах ҫитнӗ.
Ял ҫыннисен нуши республикӑри массӑллӑ информаци хатӗрӗсене те ҫитнӗ. Унтисем хыпарланине кура вырӑнти прокуратура та ял ҫыннисен нуши пирки пӗлнӗ. Пӗлнӗ ҫеҫ мар, тӗрӗслев пуҫарнӑ. Надзор органӗ пуҫарнипе яваплисемпе канашлу ирттернӗ. Унта ял тӑрӑхӗн специалисчӗсене, шалти ӗҫсен пайӗн специалисчӗсене тата ыттисене йыхравланӑ. Юманай ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхне тивӗҫлӗ мера йышӑнмалли ҫинчен асӑрхаттарса хут ҫырса панӑ.
Ҫавӑн хыҫҫӑн лав вырӑнтан тинех хускалнӑ. Чӑваш Ен прокуратурин пресс-службинче пӗлтернӗ тӑрӑх, Юманай ял тӑрӑхӗнче чӳк уйӑхӗн 13-мӗшӗнче хуҫасӑр виҫӗ йытта тытнӑ. Надзор органӗ хуҫасӑр йытӑсен ыйтӑвне малашне те тӗрӗслесе тӑма шантарать.
Ҫӗмӗрле районӗнчи Юманай ялӗнче пурӑнакан 38 ҫулти хӗрарӑмӑн элекленӗшӗн судра явап тытма тивӗ. Ун тӗлӗшпе пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫе тишкерсе пӗтернӗ, кӗҫех приговор янӑрӗ.
Следстви пӗлтернӗ тӑрӑх, кӑҫал ҫӗртме уйӑхӗн 30-мӗшӗнче следстви органӗсене хӑйне, хӗнени тата мӑшкӑллани пирки пӗлтернӗ. Ҫак ӗҫе хӑйсен ялӗнчи арҫыннах тунӑ имӗш.
Анчах арҫын ҫак хӗрарӑма мӑшкӑллани, хӗнени ҫирӗпленмен. Вӑл айӑпла мар тесе йышӑннӑ. Хӗрарӑм тӗлӗшпе вара элекленӗшӗн пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Ӑна кӗҫех Ҫӗмӗрле районӗн сучӗ пӑхса тухӗ.
Ҫӗмӗрле районӗнчи Уйпуҫ Ялтӑра ялӗнче пурӑнакансем йытӑсенчен хӑраҫҫӗ. Лешсем сурӑхсене хӑвалаҫҫӗ, темиҫешне туртса ҫурнӑ. Ачасем вара шкула ҫӳреме шикленеҫҫӗ.
Йытӑсем ҫулларанпах хӑратаҫҫӗ. Вӗсем пӗр хӗрарӑм патӗнче пурӑнаҫҫӗ. Ял ҫыннисем хуҫине йыттисене сӑнчӑрлама темиҫе хутчен те ыйтнӑ, анчах кӑлӑхах.
«Пирӗн ачасем уй, вӑрман урлӑ ҫӳреҫҫӗ. Уй варринче пирӗн ачасене тапӑнаҫҫӗ. Пирӗн хӗр ӳсет, вӑл 10-мӗш класа ҫӳрет. Вӑл пысӑк ӗнтӗ, ҫапах йытӑсенчен хӑрать, ара, лешсем виҫҫӗн вӗт. Кашнинчех ман пата шӑнкӑравлать те кӗтсе илме ыйтать. Йытӑсем ӑна тапӑннӑ. Кӳршӗсен ачисем пӗчӗкрех, вӗсене те тапӑннӑ. Вӗсене те ашшӗ-амӑшӗ кӗтсе илет», - ҫапла каласа кӑтартнӑ Лилия журналистсене.
Ӗнер Элӗк районӗнчи пӗр ҫемьере ача эрех ӗҫсе наркӑмӑшланнӑ. Кун пирки ЧР ШӖМӗ пӗлтерет.
Ҫемьен уяв пулнӑ, хӑнасем чӗнсе сӗтел хушшинче савӑннӑ. Ҫемье пуҫӗпе мӑшӑрӗ хӑнасене ӑсатма тухсан 4-ри ывӑлӗ сӗтел ҫинчи эрехе ӗҫнӗ.
Ывӑлӗ ӳсӗрӗлнине асӑрхасан ашшӗ-амӑшӗ васкавлӑ медпулӑшу чӗннӗ. Ачана Шупашкарти пульницӑна илсе ҫитернӗ. Юрать, пӗчӗкскерӗн сывлӑхӗ хӑрушлӑхра пулман, тухтӑрсем ӑна пӑхнӑ хыҫҫӑн киле янӑ.
Палӑртмалла: ӗнер Ҫӗмӗрле районӗнче те ачапа чутах инкек пулман. 1,5 ҫулти хӗрача йӗкехӳресене вӗлермелли наркӑмӑшпа вылянӑ. Юрать, вӑл ӑна ҫӑтма ӗлкӗреймен, ҫакна тухтӑрсем ҫирӗплетнӗ.
Юпа уйӑхӗн 4-мӗшӗнче ҫӗрле Ҫӗмӗрле районӗнчи Чӑваш Улхашӗ ялӗнче пурӑнакансем темӗн шаплатнӑ сасӑпа вӑранса кайнӑ. «Эпир ҫывраттӑмӑр. Вӑйлӑ шаплатнипе вӑранса кайрӑмӑр. Сирпӗтӳ пекех, чӳрече ҫӗмӗрӗлчӗ», - ҫапла каласа кӑтартнӑ кинемей. Вӑл ун чухне 6 ҫулти мӑнукӗпе пӳлӗмре ҫывӑрнӑ.
Ялта пурӑнакансем икӗ хутчен пенине илтнӗ. Никам та суранланман. Пӗр ҫуртра чӳрече ҫӗмӗрӗлнӗ. Кун пирки полицие пӗлтернӗ.
Каҫхи шӑплӑха татнӑ ҫынна тупса палӑртнӑ. Вӑл – кӳршӗ ялта пурӑнакан 38 ҫулти арҫын. Полицейскисем пынӑ чухне вӑл ҫывӑрнӑ. Пӑшалне унӑн килӗнчех тупнӑ.
Арҫын ӑнлантарнӑ тӑрӑх, ҫав ҫӗрле вӑл пӗлӗшӗпе тавлашса кайнӑ. Палӑртмалла: арҫын тӗрмерен 2 ҫул каялла тухнӑ. Халӗ полицейскисем сунар пӑшалӗ ӑҫтан тупнӑннине палӑртаҫҫӗ, унччен унашкалли учетра пулман.
Юпа уйӑхӗн 8-мӗш ирхине Ҫӗмӗрле районӗнчи йӗрке хуралҫисене пӗр ватӑн килӗнчи пурлӑх ҫухални пирки систернӗ. 83 ҫулти старик шыв насусӗр юлнӑ. Вӑл унпа ҫӑлтан шыв уҫласа пурӑннӑ.
Старик ирхи пиллӗк сехетре йытӑ вӗрнӗ сасӑпа вӑраннӑ. Кил хушшине тухсан ют ҫын йӗрӗсене асӑрханӑ. Ҫав йӗр ҫӑл патне кайнӑ. Шыв помпи унта пулнӑ та.
Япала ҫухалнӑ киле Ҫӗмӗрлери шалти ӗҫсен пайӗнче кинологра ӗҫлекен Степан Богомазов полици лейтенанчӗ ӗҫри Мухтар йыттипе персе ҫитнӗ. Овчарка 37 ҫулти арҫын пурӑнакан кил енне ертсе кайнӑ. Судпа унччен темиҫе хут та айӑпланнӑ арҫын вӑрланӑ компрессора сутса ярса эрех туянма та ӗлкӗрнӗ. Халӗ пакунлисем арҫын тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарасси пирки шухӑшлаҫҫӗ. Ку ыйту ҫывӑх вӑхӑтра татӑлмалла.
Ҫӗмӗрле районӗнчи Тури Кӑмаша ялӗнче те чиркӳ пулӗ. Ӑна пушӑ ларакан лавкка ҫуртӗнче хута ярасшӑн. Варнава митрополит лавккана реконструкцилемешкӗн пил панӑ ӗнтӗ.
Православи храмне Макарий Желтоводский преподобнӑй ятне парасшӑн. Вӑл XIV-XV ӗмӗрсенче пурӑннӑ, мӑнастирсем уҫнӑ. Православи тӗнне пӑхӑнакансем Макарий тӗлӗнтермӗш ӗҫсем тума пултарнине ӗненеҫҫӗ.
Пушӑ лавккана специалистсем тӗрӗсленӗ, чиркӳ проектне хатӗрленӗ. Ҫак кунсенче ял ҫыннисем лавкка тавра тирпей-илем кӗртнӗ. Строительство ӗҫӗн пӗрремӗш тапхӑрне кӑҫал юпа уйӑхӗнчех вӗҫлеме палӑртнӑ.
Авӑн уйӑхӗн 14-мӗшӗнче Ҫӗмӗрле районӗнчи Хутар ялӗнче вертолет-палӑк уҫнӑ. Палӑртмалла: унашкалли халӗ республикӑра – ултӑ палӑк.
Асӑну объектне Хутар шкулӗнчен тата Сызраньти аслӑ ҫар авиаци училищинчен вӗренсе тухнӑ вертолетчиксене, «хӗрӳ точкӑсенче» пулнӑ ҫынсене халалланӑ.
Хутарта вертолет-палӑка унчченех лартма шутланӑ. Ку пуҫарӑва РФ Хӳтӗлев министерстви ырланӑ. Халӗ унта Ми-24 вертолет вырнаҫтарнӑ. Вӑл Сызраньти ҫав авиаци училищинче вӗренӳ машини пулнӑ.
Палӑка уҫнӑ чухне хисеплӗ хӑнасем пилеш аллейи лартнӑ.
Ҫӗмӗрле районӗнчи Хутарта ҫӗнӗ палӑк уҫнӑ. Вӑл — вертолет. Ӑна уҫма Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев тата ытти тӳре-шара хутшӑннӑ.
Палӑка Хутарти вӑтам шкултан тата Сызраньти аслӑ ҫар авиаци училищинчен вӗренсе тухнӑ, хӗрӳ точкӑсене хутшӑннӑ вертолетчиксене хисеп туса лартма йышӑннӑ.
Авӑн уйӑхӗн 14-мӗшӗнче ҫӗмӗрлесем хула кунне уявланӑ. Элтепер хутарсене палӑк уҫнӑ ятпа тата хула кунӗпе саламланӑ.
Сӑмах май каласан, Хутарта вертолет вырнаҫтарассине 2017 ҫулта Раҫҫей Хӳтӗлев министерстви ырланӑ. «Ми-24» ҫар вертолечӗпе малтан Сызраньти авиаци училищинче усӑ курнӑ. Кивелсе вӗҫме юрӑхсӑра тухнӑ хыҫҫӑн ӑна Ҫӗмӗрле районӗнчи Хутар ялне илсе килнӗ. Вертолета ял ҫыннисем сумлӑ вырӑна вырнаҫтарнӑ.
+12.3 °C